Nieuwe vrienden 1
Het ging om de plek
Weri en Joke van der Meer wonen al 30 jaar in een prachtig stolp in Oterleek. Ze waren destijds vooral verliefd op de plek en de stolp leek geschikt voor bewoning door het gezin. Dat het een historische stolp uit het begin van de zeventiende eeuw betrof, speelde aanvankelijk geen enkele rol. De plek, de sfeer van het oude gebouw en vooral ook de tuin maakte het tot hun paradijs. In de loop der jaren hebben zij het wooncomfort van de stolp verbeterd met behoud van de authenticiteit. Nu is de stolp een gemeentelijk monument en daar zijn ze heel trots op.
Subsidies
Tot aan zijn pensioen was Weri van der Meer (73) logistiek manager bij Tata Steel. Heen en weer rijden van Oterleek naar Wijk aan Zee vond hij geen enkel bezwaar, want hij reisde sowieso veel. Naast zijn werk voor de Nederlandse tak van het bedrijf deed hij ook veel voor de buitenlandse onderdelen. Misschien was zijn drukke bestaan, samen met de zorg voor een gezin met opgroeiende kinderen, de oorzaak dat hij zich niet zo zeer verdiepte in de geschiedenis van zijn stolpboerderij. Maar toen een jaar of tien geleden een oude stolp midden in het dorp afbrandde, bleek in alle opschudding dat zijn stolp de oudste van het dorp is.
Gemeentelijk monument
Weri en Joke raakten steeds geïnteresseerder in stolpboerderijen en met name in die van henzelf. Toen de historische waarde van hun bezit duidelijk werd, besloten zij te onderzoeken of het mogelijk was dat hun stolp een beschermde status zou krijgen. En dat lukte. Zes jaar geleden kwam toenmalig wethouder Braak zelf vertellen dat de stolp een gemeentelijk monument was geworden.
Inmiddels zijn alle kinderen al lang de deur uit en wonen Weri en Joke nog met zijn tweeën in de mooie stolp (11 x 12 m). “Alle wooncomfort is aanwezig en bovendien heeft het pand energielabel D. Dat is niet gek voor een stolp. Maar het meest genieten wij van de vele originele details, zoals bijvoorbeeld het prachtige vierkant, de ‘vloerbedekking’ van boerengeeltjes en de nog aanwezige grup in de huiskamer.”, aldus Weri van der Meer.
Nieuwe vrienden 2
Opknappertje
Je moet het maar durven. Een oude vervallen stolpboerderij kopen als je nog aan het begin staat van je wooncarrière. Maaike Oudt (25) en Enzo Renon (27) waagden vorig jaar de stap met het plan de bouwval helemaal zelf op te knappen. Zij werkt bij een woninginrichter en hij is boekhouder. Beiden zijn niet gewend om met hun handen te werken, maar lieten zich daardoor niet tegenhouden. Maaike: “Een betaalbare stolp komt niet elke dag vrij, dus we wilden deze kans niet laten lopen. Ik ben in een stolp opgegroeid, die mijn vader helemaal zelf heeft verbouwd. Hij heeft ons gewezen op dit project en helpt ons met de werkzaamheden.”
Meerjarenproject
De oude stolp in Oostwoud (15 bij 17 m) heeft een staartstuk dat is ingericht als werkplaats. Daarboven wonen Maaike en Enzo nu. Veel zijn ze daar overigens niet, want elk vrij uurtje wordt besteed aan het opknappen van de stolp. Het wordt een meerjarenproject, want het is niet alleen de beperkte vrije tijd die de voortgang vertraagt, maar ook financieel moet dit grote project worden gespreid. Maaike: “We nemen er vijf tot tien jaar voor, waarbij ik natuurlijk hoop dat het dichter bij vijf dan bij tien jaar wordt.
Eerst het dak
Aan de stolp uit 1906, waarin een meubelmakerij was gevestigd, is vele jaren geen onderhoud gepleegd. Behalve het vierkant moet zo ongeveer alles worden vervangen. Enzo, Maaike en vader Oudt zijn daaraan vorig jaar begonnen. Toen zijn er twee kanten van het dak vervangen en geïsoleerd, nu zijn de andere twee kanten aan de beurt. Het is de bedoeling om straks de hele begane grond van de stolp te gaan bewonen, dus ook tussen het vierkant wordt een plafond aangebracht. Isolatie is bij de verbouwing van groot belang. Verder wil het stel zoveel mogelijk oude details intact laten. Zo is in de stolp nog de koegang en grup aanwezig.
Geen tijd
De stolp staat op duizend vierkante meter grond en ook daaraan is heel lang geen onderhoud verricht. “De tuin stond vol bomen, die vorig jaar bijna allemaal zijn gerooid. Daarna is de grond ingezaaid met gras, want voor het bijhouden van een siertuin is nu geen tijd. Verder grenst de tuin aan open vaarwater, maar ook van varen met het door de meubelmaker achtergelaten bootje komt voorlopig niets”, lacht Maaike.
Rietprijzen schieten omhoog
Mocht je denken dat rietdekkers voornamelijk Nederlands riet gebruiken om boerderijen, molens en huizen van een rieten dakbedekking te voorzien, dan ben je naïef. Door het benadrukken van de natuurwaarde van rietlanden, zijn deze gebieden steeds meer verland. En riet dat niet met zijn voeten in het water staat, wordt steeds schraler en daarmee ongeschikt voor gebruik als dakbedekking. Al in de jaren negentig van de vorige eeuw kwam twee-derde van het riet voor daken uit Oost-Europa, met name Hongarije. Sindsdien is de populariteit van rieten daken sterk gegroeid en werd er gezocht naar nieuwe productielanden. Momenteel komt zeventig procent van het riet uit China en juist daarvan zijn de transportkosten het laatste jaar door het dak geschoten.
Duurzame dakbedekking
Rieten dakbedekking is duurzaam. Dat wil zeggen dat een rieten dak ’s zomers de warmte buiten houdt en ’s winters de kou. Dat gegeven is overigens niet nieuw, want veel van onze stolpen worden al eeuwen voorzien van een rieten dak. Maar de meeste rieten daken hebben na tien of twaalf jaar een onderhoudsbeurt nodig.
In 2003 debuteerde China op de Nederlandse rietmarkt. Het kon door de lage lonen in dat land gemakkelijk concurreren met Europees riet. Bovendien was de kwaliteit superieur. Helaas zien we nu ook de nadelen van dit riet: het moet wel hierheen komen. Tot voor kort betaalde een rietdekker 1300 euro voor een container met riet, nu is dat 18.000 euro. Uiteraard wordt die prijsstijging doorberekend aan de klanten.
In bulk
Maar Nederlandse handelaars zijn niet voor één gat te vangen, ook de riethandelaren niet. Zij hebben de handen in één geslagen en importeren nu Chinees riet met bulkschepen. Dat blijft relatief duur, maar is niettemin een stuk goedkoper dan met containers. Overigens steeg ook het riet uit Europa flink in prijs door de transportproblemen van Chinees riet. De prijs van een rieten dak blijft daarom in de toekomst hoog.
