In de Binnenkijker kijken we binnen in de interieurs van stolpen. Deze verschillen nog meer van elkaar dan de buitenkanten. Nu er steeds meer nieuwe functies worden toegepast, nemen deze verschillen alleen maar toe. Kijk in deze, vier vierkanten grote stolp hoe deze door een uitgekiende herbestemming het centrum werd van een bloeiende groente- en fruithandel. Appel, peer, banaan, deze stolp blijft weer jaren staan.

Na de zoveelste bocht in de oude en vertrouwde Westfriese Omringdijk verschijnt een grote stolp achter de geploegde akkers van de Groetpolder (1844). Als een thuisgevaren zeilschip lijkt ze pal achter de dijk voor anker te liggen aan een smalle polderweg die heel lang het Puinpadje heette. De stolp is groot (15 x 35m) en ligt zo vorstelijk op het zeer ruim bemeten erf dat zich bijna ongemerkt het visioen van een oase opdringt. Een polderoase. Het voorerf heeft sierlijk ronde en met grind bestrooide wandelpaden,
waar een koninklijke kastanje pal in het midden de volle aandacht trekt. Gele akonieten en paarse en roze krokussen geven kleur en blijk van een ontluikend voorjaar. Verder veel levendigheid van dieren rondom de stolp. Een stelletje geiten leeft hier in een eigen, terdege afgehekt paradijsje en twee gitzwarte Friese paarden sjokken doodgemoedereerd in een wei. Een kleine toom kippen rent opgewonden over het gras en door de struiken. Voorjaar, ik schreef het al.

Vier vierkanten, drie darsdeuren

Annelies en Edwin Rustenburg zwaaien op Zeldenrust anno 1848 alweer bijna dertien jaar de scepter. Toen hun groente- en fruithandel in het nabijgelegen Kolhorn te klein werd, omdat er meer vraag kwam naar kant-en-klaar gesneden groente, kwamen ze met hun toen nog jonge gezin hier terecht. Een zoektocht die via via naar deze stolp leidde. Het volume van de vier vierkanten en de beschikbaarheid van drie darsdeuren bood een uitgelezen kans om hun bedrijf juist in deze stolp te vestigen. Je kunt de voordelen eenvoudig op de vingers van een hand aftellen. Ga maar na: voldoende ruimte voor een grote koelcel en voldoende ruimte voor een compleet ingerichte groentesnijderij. Daarbij bleef er nog voldoende ruimte voor opslag en voor de ventwagen van de mobiele groente- en fruithandel, die op twee manieren via de darsdeuren gebruik maakt van een toegang voor laden en lossen. De oorspronkelijke deel is in feite het hart geworden van de nieuwe bestemming. Deze omzetting is echter sneller opgeschreven dan uitgevoerd en, zo beamen Edwin en Annelies alle twee: ‘Het was in het begin keihard doorpakken.’ Maar ze klaarden het om de stolp binnen een jaar bedrijfsklaar te maken en in de volgende vier jaar helemaal aan te passen aan werken én wonen. Ze volgden daarbij grotendeels de indeling van de vier vierkanten. De ruime woning aan de voorkant, een tussenruimte als bijkeuken en opslag, de koelcel en tenslotte de groentesnijderij. In plaats van koeien op stal liggen hier nu balen wortelen, zakken bietjes, kisten prei, kisten appels, kratten sinaasappels en dozen vol bananen te wachten op verwerking of om geladen te worden op de ventwagen, die dagelijks als mobiele groente- en fruitwinkel door de Kop van Noord-Holland rijdt. Appel, peer, banaan, haal ze bij Edwin vandaan, luidt de echte slogan.

Buitengewone uitbreiding met zorg

De ontwikkelingen staan niet stil en zo ook niet op Zeldenrust, want dochter Laura vatte het plan op om - daartoe opgeleid - een zorgbedrijf te beginnen. Op de boerderij, als dat zou kunnen. En dat kon, hoewel de bureaucratie vergeleken met tien jaar eerder beslist niet in omvang was afgenomen. In de schuur naast de stolpboerderij kwam uiteindelijk een gecertificeerde zorginstelling waar cliënten onder andere op het erf en met de dieren een zinvolle dagbesteding krijgen aangeboden. Buitengewoon in de polder is de begeesterende naam voor deze nieuw aangehaakte herbestemming op Zeldenrust. Hieruit blijkt maar weer eens dat stolpboerderijen mogelijkheden in overvloed hebben als het gaat om herbestemmen. Stolpen zijn er, vanwege hun modulaire opbouw, eigenlijk voor gemaakt. Met het zorgvuldig toestaan van dergelijke nieuwe functies ziet ook de toekomst van de stolpboerderij als karaktervolle drager van het Noord-Hollandse landschap er veelbelovend uit. Bijna zonnig.

WM