In de Binnenkijker kijken we binnen in de interieurs van stolpen. Deze verschillen nog meer van elkaar dan de buitenkanten. De zoektocht naar en het toepassen van nieuwe functies gaat provinciebreed voort. Nieuw gebruik is feitelijk de aanzet tot behoud van de stolpboerderij. Meervoudige bewoning is zo’n nieuwe functie die aan de Kreil met gebruikmaking van de ruimte op erf met succes is toegepast.

De stolpboerderij aan de Kreil staat op een soort van taartpunt tussen provinciale weg en Westfriese Omringdijk. Dat klinkt benauwd, maar het erf en de ligging zijn dat in tegendeel. Je kunt hier op de dijk tot Den Helder kijken en naar de andere kant over vlak polderland richting Barsingerhorn en Schagen. Een aangename combinatie van beschutting en driedubbel uitzicht. Daarbij is de stolp van groot formaat met zijn dubbele vierkantconstructie, terwijl aan de brede kant van de ‘taartpunt’ haaks op de dijk nog een kleine langhuisboerderij staat. Het hele erf heeft boerenkenmerken met windsingels, fruitbomen, schuren en een waterkant, terwijl het erf verder grotendeels uit gras bestaat. Een aankleding die in de open ruimten van de Kaag- en de Waardpolder goed past en de geborgenheid van het erf benadrukt.

Rijksmonument

Vanaf de hoge Westfriese Omringdijk moet je wel een stukje afdalen om het erf met de imposante en rietgedekte stolpboerderij te bereiken. De stolp staat er rustiek en statig bij. De hoofdvorm met het schuine puntdak is een organisch geheel met de omgeving. Wat meteen opvalt zijn de twee ronde schoorstenen voor en achter. De nieuwe is geel en de oude donkerrood, beide geven de dubbele woonfunctie van de boerderij op boerensierlijke manier accent. De stolp dankt er zijn huidige naam aan: Croceus ac Rufus (Geel en Rood). Dat duidt op duidelijkheid en gepaste trots. Het kleine, emaillen bordje op de zijgevel dat aangeeft dat deze stolp een rijksmonument is, geeft een identieke boodschap af. En trots zijn de bewoners op het bereikte resultaat. Twintig nieuwsbrieven geleden behandelden we deze stolpboerderij in de (tweede) rubriek ‘Niet zonder hoop’, toen erf en stolp in een buitengewoon slechte situatie verkeerden. Dat was in juni 2014. En vergelijk nu eens het glorieuze beeld van vandaag. Vijf jaar later staat hier een fraai gerestaureerde en aan de nieuwe functie van dubbele bewoning aangepaste stolp, die de eerstkomende decennia toekomstbestendig is gemaakt. Het erf toont duidelijk vormen van nieuw leven met een speelhut in een boom, een achtergelaten speelgoedtractor op de oprit en een bal in het gras. Er staat een schuur, er staat een kas, er is een kleine boomgaard waarin de fruitbomen werkelijk als een kerstboom met ballen,
vol met appels zijn behangen. Ook de frambozen zijn rijp en smaken heerlijk. In een ruim hok springen jonge konijnen vrolijk in het rond. Erf en stolp zijn samen een uitstekend voorbeeld en bron van inspiratie voor het behoud van andere stolpen en voor (aspirant-)stolpbewoners. Diepe buiging.

Ruim opgezette erfdeling

Het adres Kreil kent nu drie huisnummers: 30a, 30 (het oorspronkelijke nummer) en 28, dat hoort bij het op de westkant van het erf staande langhuisje. Een situatie naar oude stijl, want de oorspronkelijke bebouwing bestond uit twee langhuisboerderijen. De stolp dateert uit de 19de eeuw en de herbestemming met dubbele bewoning is tot volle tevredenheid van de families Iwema en Kooy tot stand gekomen. Hans en Linda Iwema runnen er een aannemersbedrijf en de familie Kooy een school(tje) met basisonderwijs voor kinderen op een speciale plek, de Natuurschuur. Ook is er de stichting Maan-Vlinder gehuisvest, die kinderen met allerlei leerproblemen diagnostiseert en ouders adviseert. En dan wordt er ook nog (drie)dubbel gewoond (‘Heerlijk ruim en rustig’, verzucht Linda) in een dubbele stolp waar via een inpandige loggia veel licht naar binnen komt. Behalve licht is er veel, heel veel ruimte. De houtconstructies bleven zichtbaar en via een uitgekiend aangebrachte vide is er overal doorzicht en onderling contact mogelijk. Oude bouwonderdelen, zoals deuren, zijn opnieuw gebruikt en zelfs imperfecties zijn gehandhaafd. Een dikke, ijzeren kram in een balk bijvoorbeeld. De oude woonkamer is nog origineel en letterlijk een groene en monumentale oase in de stolp. De erfdelende langhuisboerderij wordt verhuurd en dit model dient mede als economische drager. Nieuwsgierig? Ga dan een konijntje ophalen en kijk ondertussen rond op dit voorbeeldig ingedeelde en gedeelde erf.

WM